وقتی کودک تجربه مداومی از هم تنظیمی هیجانی از طرف مراقب اولیه را دریافت نکرده باشد، ممکن است دچار مشکلات دلبستگی شود.
وقتی کودک تجربه مداومی از هم تنظیمی هیجانی از طرف مراقب اولیه را دریافت نکرده باشد، ممکن است دچار مشکلات دلبستگی شود. بسیاری از والدین نتوانسته اند که به دلیل چالش هایی که در زندگی با آن مواجه بوده اند سبک دلبستگی درست را ایجاد کنند.
رفتارهای دلبستگی:
اینزورث از فرایندی به نامو موقعیت غریبه استفاده کرد، تا رفتارهای دلبستگی را مطالعه کند و در نهایت عنوان کرد که افراد ممکن است 4 نوع سبک دلبستگی را شکل دهند: که شامل ایمن، نا ایمن و اجتنابی، نا ایمن و دوسوگرا و آشفته، سازمان نیافته است.
دلبستگی ایمن:
طبق مطالعات مشاوره روانشناسی رابطه دلبستگی سالم پیش از تولد و زمانی که مادر به حرکات کودک پاسخ می دهد و با جنین از طریق کلمات، صداها و لمس که نشان دهنده ی عشق و مراقبت است ارتباط برقرار می کند، شکل می گیرد. مطالعات نشان می دهد که زمانی که کودک به دنیا می آید صداهای آشنا را می شناسد. از بدو تولد والدین به نیاهای صریح و واضح کودک پاسخ می دهند و از آن جایی که اکثر افراد آسیب پذیری کودک را می دانند از او محافظت می کنند اما دلبستگی امنیت و ایمنی را به همراه دارد و برای ایجاد لذت و آرام شدن هیجانات را تنظیم می کند و یک پایگاه امن را برای کودک ایجاد می کند . کودک یاد می گیرد که به دنبال آشنا باشد و با تجربه آشنایی، واکنش آسایش نشان می دهد و این با گذشت زمان قوی تر می شود و باعث می شود که زمان احساس ترس و اضطراب کرد نزد والد برگردد و پیش والد آشنا بودن را به افراد دیگر ترجیح دهد. و این باعث اعتماد به نفس کودک می شود و کودک را قادر می سازد که کمتر و کمتر به مکان امن نیاز پیدا کند و هویت درونی اش پرورش می یابد.
دلبستگی نا ایمن، اجتنابی:
کودکانی که رفتار دلبستگی نا ایمن، اجتنابی را دارند، اغلب مستقل به نظر می رسند و ممکن است در نظر چهره دلبستگی شان بچه های بی دردسری باشند و زمانی که ناراحت می شوند برای آرام شدنشان به دنبال چهره ی دلبستگی شان نیستند و ممکن است اعتقاد داشته باشند که به کسی احتیاجی ندارند و اغلب هیجانات و احساساتشان را پنهان می کنند و به همین دلیل میزان اضطراب و نا امیدی آن ها توسط بزرگسالانشان قابل شناسایی نیست و این تا زمانی ادامه پیدا می کند که سطح هیجانات به میزان انفجار برسد و یا این که در زمان های ترس و استرس واکنش هیجانی شدید نشان دهند.
دلبستگی نا ایمن، دوسوگرا:
طبق نظر مشاور ازدواج و خانواده کودکانی که رفتار دلبستگی نا ایمن، دوسوگرا دارند، اغلب رفتارهای چسبندگی از خود نشان می دهند و آرام و ساکت کردن آن ها دشوار است. ممکن است این کودکان نیازمند، نا امید، عصبانی و چسبنده به نظر برسند. و اعتقاد درونی آن ها این است که خیلی ناراحت است و تنهایش نگذارند و این دسته از کودکان هیجانات و رفتارهایشان را اغراق می کنند تا به این شکل نیازهای خود را رفع کنند. آن ها نیاز دارند که مورد توجه بزرگسالانی قرار بگیرند که از آن ها مراقبت می کنند و نا امیدانه در صدد ارتباط عاطفی هستند و احساس بی ارزشی و ترسشان را پنهان می کنند ولی معمولا عصبانی به نظر می رسند. هیچ والدی دوست ندارد که چنین وضعیتی را برای فرزندش ایجاد کند و لی ممکن است که خودش هم تنظیمی با مراقب خود نداشته و اکنون خودش نیز توانایی ایجاد آن را با فرزندش ندارد و در نتیجه دلبستگی نا ایمن را ایجاد می کند. و در واقع می توان گفت که نیاز های خود والدین در زمان کودکی نیازشان ارضا نشده و ان ها قادر نیستند تا چنین چیزی را برای فرزندان خودشان رقم بزنند.
دلبستگی آشفته، سازمان نیافته:
کودکان با این سبک دلبستگی در نگاه اول و در شرایطی که انتظار می رود که به دنبال آرامش، محافظت و اطمینان از جانب بزرگسال باشند ولی رفتارهای عجیب، گیج کننده و چلش بر انگیز و یا حتی از روی ترس نسبت به والدینشان نشان می دهند.
چگونه رفتارهای کودک را تحت تاثیر قرار می دهد؟
بر اساس گفته روانشناسان خانواده زمانی که کودک با درک شدن از سوی بزرگسالانش دچار چالش می شود احساس تردید و ترس را از طریق رفتار و کلمات بیان می کند. و اغلب به دلیل ترس و سردرگمی و نا امیدی و خشم و غم در روابط با بزرگسالان به چالش بر می خورد. رفتارهای ناشی از ترس کودک می توانند بسیار متنوع باشد و از جمله انزوا و خجالت، پرخاشگری و کنترل گری و ... را نشان دهد.
کودکانی که مشکلات دلبستگی دارند به چه میزان، رفتارهای دلبستگی سالم را می توانند شکل دهند؟
مغز کودک در پنج سال اول زندگی بیشترین انعطاف را دارد و نسبت به یادگیری های جدید سازگار است. مغز در حال رشد این توانایی را دارد که تغییر کند وقتی تجارب جدید تکرار می شوند، مسیر های عصبی جدید شکل می گیرند، و رفتار ها و هیجانات و پاسخ ها و واکنش های ناخودآگاه را تغییر می دهند. کودکی که دلبستگی اضطرابی را با مراقبش تجزبه می کند وقتی روابط تایید کننده، مثبت و تکرار شونده با بزرگسالان تجربه کند، رفتارهای دلبستگی جدید را یاد می گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با مرکز مشاوران در ارتباط باشید.
نویسنده: پریا موسوی
تلفن : 22593216 – 22795735
آدرس : قیطریه – بلوار کاوه جنوب – نرسیده به خیابان دولت – نبش کوچه اخلاقی غربی – پلاک 29 – طبقه3