آیا استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند باعث اضطراب اجتماعی شود؟

 

 

 

 

در دنیای امروز، شبکه‌های اجتماعی به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی ما تبدیل شده‌اند. از پیام‌رسان‌ها گرفته تا پلتفرم‌های اشتراک‌گذاری محتوا، همه این ابزارها به ما کمک می‌کنند با دیگران در ارتباط باشیم. اما آیا این ارتباط مداوم و استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند عوارضی مثل اضطراب اجتماعی به همراه داشته باشد؟ در این مقاله، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم.

 

شبکه‌های اجتماعی چیست؟

 

شبکه‌های اجتماعی پلتفرم‌هایی آنلاین هستند که به کاربران اجازه می‌دهند با دیگران تعامل داشته باشند، اطلاعات به اشتراک بگذارند و محتوا ایجاد کنند. از منظر روانشناسی عقد این ابزارها به دلیل جذابیت و دسترسی آسان، به سرعت میان مردم محبوب شدند و امروزه میلیاردها نفر در سراسر جهان از آنها استفاده می‌کنند.

 

استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی

 

همه ما ممکن است گاهی متوجه شویم که زمان زیادی را صرف گشت و گذار در شبکه‌های اجتماعی می‌کنیم. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ دلایل مختلفی می‌تواند وجود داشته باشد:

   •          ترس از دست دادن اخبار و اطلاعات (FOMO)

افراد می‌خواهند همیشه در جریان آخرین اخبار و اتفاقات باشند.

   •          کسب تأیید اجتماعی

لایک‌ها و کامنت‌ها به نوعی احساس تأیید و مقبولیت به افراد می‌دهند.

   •          سرگرمی و فرار از واقعیت

بسیاری از افراد برای فرار از استرس‌های زندگی واقعی به شبکه‌های اجتماعی پناه می‌آورند.

 

اضطراب اجتماعی چیست؟

 

اضطراب اجتماعی نوعی اختلال روانی است که در آن فرد از موقعیت‌های اجتماعی می‌ترسد یا احساس ناراحتی می‌کند. افراد مبتلا به این نوع اضطراب، ممکن است از قضاوت دیگران بترسند و در برقراری ارتباط دچار مشکل شوند. علائم اضطراب اجتماعی شامل موارد زیر است:

   •          ترس از قرار گرفتن در جمع

   •          اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی

   •          نگرانی بیش از حد درباره آنچه دیگران ممکن است فکر کنند

   •          افزایش ضربان قلب و تعریق در موقعیت‌های اجتماعی

 

ارتباط بین استفاده زیاد از شبکه‌های اجتماعی و اضطراب اجتماعی

 

تحقیقات مشاور نشان می‌دهد که استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند با اضطراب اجتماعی مرتبط باشد. در بسیاری از موارد، کاربران به دلیل مقایسه خود با دیگران یا ترس از قضاوت شدن در فضای مجازی دچار اضطراب می‌شوند. مشاور می گوید دیدن زندگی‌های ظاهراً بی‌نقص دیگران باعث کاهش اعتماد به نفس و افزایش حس نارضایتی از خود می‌شود.

 

چگونه شبکه‌های اجتماعی باعث اضطراب اجتماعی می‌شوند؟

 

شبکه‌های اجتماعی به دلایل مختلفی می‌توانند اضطراب اجتماعی را تشدید کنند:

   •          مقایسه مداوم با دیگران

وقتی فرد دائماً خود را با زندگی دیگران مقایسه می‌کند، احساس کمبود و نارضایتی افزایش می‌یابد.

   •          ترس از قضاوت شدن

بسیاری از کاربران نگران این هستند که دیگران درباره پست‌ها یا نظراتشان چه فکری خواهند کرد.

   •          ایجاد وابستگی به تأیید دیگران

کسب لایک و کامنت به مرور به نیازی روانی تبدیل می‌شود و نبود آن اضطراب ایجاد می‌کند.

 

مقایسه اضطراب اجتماعی ناشی از دنیای واقعی و فضای مجازی

 

اضطراب اجتماعی در دنیای واقعی معمولاً به دلیل حضور فیزیکی در جمع‌ها و مواجهه مستقیم با دیگران به وجود می‌آید. اما در فضای مجازی، این اضطراب بیشتر به خاطر تعاملات غیرمستقیم، قضاوت‌های ناشناخته و فشارهای ناشی از شبکه‌های اجتماعی است. جالب اینجاست که اضطراب فضای مجازی می‌تواند بر روابط واقعی نیز تأثیر بگذارد و فرد را از حضور در جمع‌ها بازدارد.

 

نشانه‌های اضطراب اجتماعی مرتبط با شبکه‌های اجتماعی

 

اگرچه اضطراب اجتماعی ممکن است در هر فرد به شکلی متفاوت بروز کند، برخی نشانه‌های مشترک آن در ارتباط با شبکه‌های اجتماعی عبارت‌اند از:

      1.         نگرانی بیش از حد درباره واکنش‌های دیگران به پست‌ها

      2.         حذف مکرر محتوا به دلیل ترس از قضاوت

      3.         کاهش اعتماد به نفس به دلیل مقایسه با دیگران

      4.         احساس تنهایی و انزوا به رغم حضور فعال در فضای مجازی

راهکارهایی برای کاهش اضطراب

اجتماعی ناشی از شبکه‌های اجتماعی

 

اگر احساس می‌کنید که استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان شما تأثیر منفی گذاشته است، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:

   •          کاهش زمان استفاده

سعی کنید زمان مشخصی را برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی تعیین کنید و به آن پایبند باشید.

   •          پرهیز از مقایسه

به یاد داشته باشید که بسیاری از آنچه در شبکه‌های اجتماعی می‌بینید، واقعی نیست و تنها جنبه‌های مثبت زندگی دیگران به نمایش گذاشته می‌شود.

   •          تمرکز بر روابط واقعی

وقت بیشتری را با دوستان و خانواده خود در دنیای واقعی بگذرانید و روابط حقیقی را تقویت کنید.

   •          پیگیری فعالیت‌های مفید

به جای صرف وقت در شبکه‌های اجتماعی، به فعالیت‌هایی که به شما احساس رضایت و آرامش می‌دهند، بپردازید.

 

نقش خانواده و دوستان در کاهش اضطراب اجتماعی

 

خانواده و دوستان می‌توانند نقش مهمی در کاهش اضطراب اجتماعی ایفا کنند. روانشناسی عقد و ازدواج تاکید دارد صحبت با آنها و دریافت حمایت عاطفی می‌تواند به فرد کمک کند تا احساس بهتری داشته باشد و اعتماد به نفس خود را باز یابد.

 

چگونه شبکه‌های اجتماعی بر تصویر خود و عزت نفس تأثیر می‌گذارند؟

 

شبکه‌های اجتماعی می‌توانند تأثیرات عمیقی بر تصویر خود و عزت نفس افراد بگذارند. در دنیای مجازی، کاربران به راحتی می‌توانند ظاهر زندگی خود را به شکل دلخواه تغییر دهند و تنها جنبه‌های مثبت و جذاب خود را به نمایش بگذارند. این به نوبه خود می‌تواند باعث ایجاد احساس کمبود در دیگران شود، زیرا آنها خود را با تصاویر ظاهری و زندگی‌های به نظر بی‌عیب و نقص دیگران مقایسه می‌کنند. افراد به‌ویژه نوجوانان، ممکن است فکر کنند که برای جلب توجه یا تأیید اجتماعی باید به استانداردهای خاصی برسند، که در نهایت به کاهش عزت نفس و نارضایتی از خود منجر می‌شود.

 

اثر شبکه‌های اجتماعی بر روابط انسانی

 

در حالی که شبکه‌های اجتماعی می‌توانند ارتباطات را تسهیل کنند، اما آنها نیز می‌توانند موجب ضعف روابط انسانی واقعی شوند. افراد در دنیای مجازی می‌توانند روابط سطحی و کوتاه‌مدت برقرار کنند، در حالی که در دنیای واقعی، ارتباطات عمیق‌تر و معنادارتری مورد نیاز است. این کاهش تعاملات رو در رو و وابستگی به فضای مجازی ممکن است به احساس انزوا و تنهایی منجر شود. افراد ممکن است حس کنند که هر چقدر هم در فضای مجازی فعال باشند، باز هم نمی‌توانند ارتباطات حقیقی و حمایتی را تجربه کنند که در دنیای واقعی برای بهبود وضعیت روانی ضروری است.

 

آیا استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به درمان اضطراب اجتماعی کمک کند؟

 

با وجود اینکه استفاده مفرط از شبکه‌های اجتماعی ممکن است موجب تشدید اضطراب اجتماعی شود، در برخی موارد، این ابزارها می‌توانند به عنوان ابزاری برای درمان نیز عمل کنند. برای مثال، برخی پلتفرم‌ها امکاناتی برای پیوستن به گروه‌های حمایتی و تعامل با افرادی که مشکلات مشابه دارند، فراهم می‌کنند. این نوع ارتباطات مجازی می‌تواند به افراد کمک کند احساس حمایت کنند و در محیطی غیرمستقیم، مهارت‌های اجتماعی خود را بهبود بخشند. البته این امر بستگی به نحوه استفاده و نگرش فرد نسبت به شبکه‌های اجتماعی دارد و اگر به درستی و با مراقبت انجام شود، می‌تواند به کاهش اضطراب و تقویت روابط اجتماعی کمک کند.

 

نتیجه‌گیری

 

استفاده از شبکه‌های اجتماعی، اگرچه فواید بسیاری دارد، اما استفاده بیش از حد و نادرست از آن می‌تواند منجر به مشکلات روانی از جمله اضطراب اجتماعی شود. برای حفظ سلامت روان خود، لازم است که تعادل را در استفاده از این ابزارها رعایت کنیم و به جای وابستگی به دنیای مجازی، بر روابط واقعی تمرکز کنیم.